Skarga powoda czyli wniosek

Proces o stwierdzenie nieważności małżeństwa nie może się zacząć, jeśli nie została wniesiona skarga powodowa (pozew) do kompetentnego sądu kościelnego. Strona procesowa, która zaskarża swoje małżeństwo kanoniczne, określa się jako stronę powodową.    

Do zaskarżenia małżeństwa są zdolne strony oraz pod pewnymi warunkami rzecznik sprawiedliwości. Rzecznik sprawiedliwości może zaskarżyć małżeństwo, kiedy jego nieważność została już rozgłoszona, jeśli małżeństwo nie może zostać uważnione albo nie jest to wskazane.

Strona powodowa wnosi pisemną skargę o nieważność małżeństwa do sądu kościelnego osobiście lub pocztą. Nie można wnosić skargi powodowej drogą internetową lub faksem, gdyż musi być ona własnoręcznie podpisana. Prawo kościelne nie przewiduje podpisu elektronicznego.

Jeżeli strona powodowa wnosi skargę powodową ustnie, wówczas redaguje ją na piśmie notariusz - z polecenia sędziego (oficjała) - i podpisuje strona powodowa.
Do skargi powodowej należy dołączyć autentyczną metrykę ślubu kościelnego i ewentualnie akt zawarcia nowego małżeństwa cywilnego. Należy przedłożyć kopie metryk chrztu obu stron, kopię wyroku rozwodowego, o ile możliwe wraz z jego uzasadnieniem, a także inne istotne dokumenty).

Treść skargi powodowej musi:

  1. wyrażać, wobec jakiego trybunału sprawa jest wnoszona;
  2. określać przedmiot sporu, czyli wskazać małżeństwo, o które chodzi, sformułować prośbę o nieważność małżeństwa, niekoniecznie w słowach precyzyjnie technicznych, wskazać podstawy skargi, czyli tytuł lub tytuły prawne nieważności, przez które małżeństwo jest zaskarżane;
  3. wskazywać, przynajmniej ogólnie, fakty i dowody, na których opiera powód roszczenia;
  4. być podpisana przez powoda lub jego pełnomocnika, ze wskazaniem dnia, miesiąca i roku, jak również miejsca zamieszkania powoda lub jego pełnomocnika albo miejsca oznaczonego przez nich dla odbierania akt;
  5. wskazać stałe lub tymczasowe zamieszkanie drugiego małżonka.

Istnieje możliwość oddalenia skargi powodowej przez Oficjała sądu. Może to nastąpić w następujących przypadkach:

  1. jeżeli trybunał jest niewłaściwy;
  2. jeżeli skarga została wniesiona przez tego, kto nie ma zdolności występowania w sądzie;
  3. jeżeli nie zachowano art. 116 § 1, n. 1-4 Dignitas Connubii, tzn.,          
    - gdy nie wskazuje do jakiego trybunału sprawa jest wnoszona;
    - nie określa przedmiotu sporu;
    - nie wskazuje faktów i dowodów, na których opiera powód roszczenia;
    - nie jest podpisana przez powoda lub jego pełnomocnika, ze wskazaniem dnia, miesiąca i roku, jak również miejsca zamieszkania powoda lub jego pełnomocnika albo miejsca oznaczonego przez nich dla odbierania akt.      

Wystarczy do oddalenia skargi brak jednego z powyższych elementów.
Skarga powodowa jest także oddalana, jeżeli roszczenie w niej zawarte jest pozbawione jakiejkolwiek podstawy i nie może się zdarzyć, by w trakcie procesu jakaś podstawa się ujawniła.
Dekret odrzucający skargę powinien przynajmniej sumarycznie zawierać motywy odrzucenia i winien być jak najszybciej doręczony powodowi i obrońcy węzła, gdy był w sprawie pytany.
Przeciwko odrzuceniu skargi powodowej strona ma zawsze prawo wnieść w ciągu dziesięciu użytecznych dni uzasadniony rekurs  do trybunału apelacyjnego. Kwestia odrzucenia powinna być podjęta jak najszybciej. Jeżeli trybunał apelacyjny przyjmie sprawę, to rozstrzyga ją trybunał a quo, tzn. do którego skarga wpłynęła.
Jeżeli skarga jest odrzucona z powodu wad, które mogą być poprawione, a które powinny być wskazane w dekrecie odrzucającym, powód po ich usunięciu może wnieść nową skargę.


TYTUŁY (przyczyny) NIEWAŻNOŚCI  MAŁŻEŃSTWA

I. PRZESZKODY MAŁŻEŃSKIE

  1. Przeszkoda wieku (kan. 1083)
  2. Przeszkoda impotencji seksualnej (kan. 1084)
  3. Przeszkoda węzła małżeńskiego (kan. 1085)
  4. Przeszkoda różnej wiary (kan. 1086)
  5. Przeszkoda  święceń (kan. 1087)
  6. Przeszkoda ślubu czystości (kan.1088)
  7. Przeszkoda uprowadzenia (kan. 1089)
  8. Przeszkoda małżonkobójstwa  (kan. 1090)
  9. Przeszkoda pokrewieństwa (kan. 1091)
  10. Przeszkoda powinowactwa (kan. 1092)
  11. Przeszkoda przyzwoitości publicznej (kan. 1093)
  12. Przeszkoda pokrewieństwa prawnego (kan. 1094).

II. BRAK FORMY KANONICZNEJ
Do zachowania formy kanonicznej konieczna jest:

  1. Równoczesna obecność nupturientów (lub pełnomocnika)
  2. Obecność świadka urzędowego
  3. Obecność 2 świadków zwykłych (18 lat)

III. WADY ZGODY MAŁŻEŃSKIEJ  (Małżeństwo tworzy wola zawarcia małżeństwa)

Braki ze strony umysłu:

Nie mogą zawrzeć małżeństwa:

  1. Osoby pozbawione wystarczającego używania rozumu, a więc osoby chore umysłowo, niedorozwinięte umysłowo, osoby odurzone alkoholem, narkotykami, lekami, osoby zahipnotyzowane, osoby nieprzytomne
  2. Osoby które posiadają poważny brak rozeznania oceniającego co do istotnych praw i obowiązków małżeńskich
  3. Osoby będące w błędzie co do osoby partnera
  4. Osoby  będące w błędzie  co do przymiotu osoby (który wymagany jest w sposób zasadniczy i bezpośredni), np. ciąża z narzeczonym, ciąża nie z narzeczonym, posiadanie dziecka z innym, niepłodność, przestępstwo, choroba
  5. Osoby podstępnie wprowadzone w błąd co do przymiotu osoby, który może poważnie zakłócić wspólnotę małżeńską, np. j.w.
  6. Osoby,  które z przyczyn natury psychicznej są niezdolne do podjęcia i wypełnienia istotnych obowiązków małżeńskich. Jurysprudencja rotalna podaje różne przyczyny niezdolności psychicz­nej: np. abulia, alhoholizm, anorexia, depresja, epilepsja, histeria, homoseksualizm, nadpobudliwość seksualna, narcyzm, narkomania, nerwica, niedojrzałość osobowości, niedorozwój umysłowy, nieprawidłowości osobowości, nimfomania, obsesje, paranoja, psychopatia, psychoza maniakalno-depresyjna, satyryzm, schizofrenia, syndrom bordeline, zaburzenia osobowości, osobowość dysocjacyjna, osobowość obsesyjna, zaburzenia relacji interpersonalnych, zazdrość.

Braki ze strony woli

  1. Pozorna zgoda (symulacja całkowita - wykluczenie samego małżeństwa)
  2. Pozorna zgoda (symulacja częściowa)
    1. wykluczenie istotnych przymiotów małżeństwa (jedności, nierozerwalności)
    2. wykluczenie istotnych elementów małżeństwa (potomstwa, życia seksualnego)
  3. Przymus fizyczny lub przymus moralny (Przymus musi być zewnętrzny i poważny)
  4. Warunek dotyczący przyszłości